Als christenen kijken wij vanuit het leven naar de dood en niet vanuit de dood naar het leven. Wie kijkt vanuit het leven naar de dood, ziet de dood niet als een blinde muur maar als een poort waar we allen doorheen moeten. En Jezus is in zekere zin als Eerste door die poort gegaan, toen hij buiten de muren van Jeruzalem de geest gaf en op de derde dag opstond uit zijn graf. Het gelukzalige leven begint pas als onze aardse reis is voltooid. Om dit te kunnen beleven is geloof nodig – vertrouwen op God. Als mensen het andersom doen, als zij kijken naar het leven vanuit de dood, dan proberen zij koortsachtig alles uit dit leven te halen. En zonder te merken gaan ze steeds meer leven voor zichzelf, angstig afwachtend wanneer het einde zal zijn. Onze Heer Jezus heeft ons van deze angst bevrijd. Hij noemt zichzelf ‘de verrijzenis en het leven’. Door zijn genade kunnen ook wij de dood overwinnen.
Allerzielen is meer dan een dodenherdenking. Een dodenherdenking kijkt terug. Wij kijken vandaag ook vooruit, naar de verrijzenis en het eeuwig leven. Dat is onze hoop, ja dat is onze vreugde. De dood heeft niet het laatste woord, maar het leven dat God heeft gegeven en dat Hij telkens vernieuwt door zijn Heilige Geest.
Uit Jeruzalem heb ik een doornenkroon meegebracht, zoals Jezus die gedragen heeft bij zijn lijden. Die ligt op de tafel waar de kaarsjes zullen branden voor onze dierbare overledenen. De symboliek daarvan is tweeledig: door zelf het lijden op zich te nemen, heeft Christus voor ons de weg naar God vrijgemaakt. Zijn lijden heeft ons lijden verlossing gebracht. Anderzijds verwijzen de scherpe punten van de doornenkroon naar de gedachten en gevoelens die ons pijn kunnen doen, als de dood onze dierbaren treft:
‘Had dit niet anders gekund?
Wat heb ik misdaan dat dit mij moet overkomen?
Houdt God wel van de mensen?
Is er hoop op eeuwig leven?
Gaat de wereld niet ten onder door alle kwaad?
Zal ik nog gelukkig zijn zonder mijn geliefde?’ Enz.
Tegen deze puntige gedachten die gevoelens van ontreddering met zich mee kunnen brengen, zegt de Kerk vandaag krachtig: ‘Ja, God houdt van de mensen die Hij geschapen heeft!’ En al gaat er veel fout, heel veel, Christus is onze Redder. En door Hem te volgen kunnen wij door de dood heen het Hemels Jeruzalem binnengaan. Daarom is het zo belangrijk dat meer mensen Christus leren kennen.
Gisteren vierden we Allerheiligen, om de vrienden van de Heer te eren en aan te roepen die Hem trouw gevolgd zijn, tot in de dood. Zij zijn reeds in de hemel. Vandaag bidden voor alle zielen, die nog onderweg zijn naar God, naar het eeuwig licht. We smeken met vertrouwen Gods barmhartigheid voor hen af en voor onszelf. Deze dagen leggen mensen bloemen op de graven, ze branden kaarsen, ze delen herinneringen aan een dierbare overledene. En de Kerk brengt dat alles samen in de viering van de Eucharistie, het Sacrament waarin de levenden en de doden verbonden zijn, door de band met Christus. Hij houdt met zijn ene hand ons vast, die nog leven, en met de andere hand hen, die reeds gestorven zijn. Zo zijn wij werkelijk verbonden in Christus.
Na de Mis zullen we ook nog een Onze Vader bidden en de Geloofsbelijdenis om de Allerzielenaflaat te verdienen; een bijzondere gunst van de Kerk om de zuivering van de zielen in het hiernamaals te bespoedigen of te voltooien. De Kerk raadt ons aan om dat van 1-8 november te blijven doen, door het bezoeken van een kerkhof, opdat zoveel mogelijk zielen de eeuwige vreugde binnengaan. Het is een van de geestelijke werken van barmhartigheid, bidden voor de overledenen. Zo maken we ruimte in ons midden voor Gods grote barmhartigheid, voor levenden en doden. Amen.
