Jesaja vond dat hij niet deugde. Paulus vond dat hij niet deugde. En Petrus in het evangelie ook al niet. Hij zei: ‘Heer, ga van mij weg want ik ben een zondig mens.’
Wat is dat toch, die nadruk op niet deugen? Bevat de bijbel vooral sombere mannenpraat? Voor een deel misschien wel. Maar voor het belangrijkste deel gaat het om het geduld en de goedheid van God. Voor mannen en vrouwen.
Wat is het verschil met onze tijd? Wij vinden dat ‘díe’ niet deugt, en ‘die’ niet, en ‘die’ al helemaal niet. Dus we kijken van onszelf af. De figuren van het geloof doen dat ook. Maar zij kijken tegelijk naar binnen. Niet omdat ze zo onzeker zijn, maar omdat ze geconfronteerd zijn met de goedheid en de schoonheid van God; Jesaja in de tempel, Paulus op zijn paard en Petrus in de boot.
Wie het licht van God ziet, merkt meer de schaduwen in zijn eigen bestaan. En dat kan ver gaan. Jesaja riep: ‘Wee mij!’ Paulus noemt zich ‘de misgeboorte’. En Petrus joeg Jezus bijna weg.
Deze ervaringen noemen we ‘ontzetting’. De existentiële ervaring van ontoereikendheid om aan Gods verwachting te voldoen. En wat blijkt al wij de daad van het geloof stellen? Als wij Gods licht toelaten in onze duisternis? Dan blijkt het helemaal niet zo te zijn dat God wil dat wij perfect zijn. Dat wij dat vooral zélf willen. En dat het de Boze is die ons in dat opzicht gefrustreerd wil maken, níet God.
Het gaat niet om de vaststelling: ik deug. Of: ik deug niet. Dat is nog teveel op het ‘ik’ gericht. Het gaat om het vertrouwen van God in ons dat wij het in ons hebben om een zuivere weerspiegeling te worden als zijn beeld en gelijkenis. En dat wij met de hulp van zijn genade goede dingen kunnen doen. Wat nodig is, is vertrouwen en geduld. En een beetje eigenwijsheid om in tijden van ontzetting door te gaan.
De demonen willen alles zwart maken; de wereld, de ander en onszelf. Dat komt omdat zijzelf geen licht meer hebben en het ook niet kunnen verdragen. Laten wijzelf dat licht ruimte geven; in onszelf, in de ander en in de wereld.
Tot slot: Petrus deed wat Jezus vroeg: het net uitwerpen aan de andere kant van de boot. Niet omdat het logisch was, maar omdat hij Christus vertrouwde. ‘Heer, help mij door deze Eucharistie om meer op U te vertrouwen. Zelfs als U rare dingen vraagt. U ziet alles en bemint allen. Laat me leven in dit geloof.’
