‘Naar boven likken en naar onderen trappen.’ U kent deze uitdrukking wel, die slaat op mensen die met vleierij omhoog willen komen en genadeloos zijn voor mensen die onder hen staan.
Het evangelie toont zo’n figuur. De rijke man die vleiend spreekt tot Abraham, maar nog steeds geen achting kent voor de arme Lazarus.
Natuurlijk willen wij zo niet zijn, maar het zal uit onze daden blijken óf wij zo niet zijn. Eens worden wij daarop geoordeeld, als het doek gevallen is. En dan helpt geen moedertje lief meer. Daarom willen wij onze tijd goed gebruiken om te groeien in achting voor onze broeders en zusters, heel bijzonder de lijdenden.
Het is uitermate bevrijdend om de fundamentele gelijkheid van alle mensen in te zien, als kinderen van eenzelfde Vader, maar door de erfzonde maken we o zo makkelijk verschil.
Dat kan in beide richtingen; dat we ons meer voelen dan een ander maar ook dat we ons minder voelen. Het eerste is trots, het tweede vrees. De wijze mens vecht daartegen. En de vrucht van zijn gevecht is innerlijke vrede en naastenliefde. En uiteindelijk eeuwig leven.
Het is niet zo dat het afschaffen van religie de mensen meer één maakt. Integendeel. Als er geen Schepper is, is er ook geen fundament voor onze gelijkheid. Dan is er eigenlijk alleen het recht van de sterktste, de slimste, de stoutste. Wie dit wegwuift, wil er niet over nadenken.
Kan de technologie ons dan niet geven wat we vroeger verwachtten van religie? Neen. Zaken als liefde en schuld, vergeving en hoop, zijn van een metafysische orde. Ze kunnen wel nagebootst worden, maar niet vervangen door een intelligente matrix. Daarmee overwinnen we het kwade niet; we ontwijken het.
De Schriftlezingen laten ons het kwade onder ogen zien. Het ís er en de enige ware remedie is Christus, die Paulus noemt: ‘De gelukzalige, de enige Heerser, de grote Koning en de opperste Heer, die alleen onsterfelijkheid bezit en woont in ongenaakbaar licht.’
Jezus wees op Mozes en de profeten als boodschappers. Die leefden vóór Hem. Wij wijzen daarnaast op Christus en de apostelen. Laten we ons verdiepen in hun woorden, elke dag, om niet beschaamd te staan op de laatste dag. Amen.
